نصیحت نامه مشهور به قابوس‌نامه[۱] کتابی است پندی در آیین زندگی، تألیف امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وُشمگیر بن زیار و تألیف آن به سال ۴۷۵ قمری است، ولی دکتر عبدالمجید بدوی به‌دلایلی سال تألیف آن را میان ۴۵۷–۴۶۲ هجری قمری می‌داند. در قابوس‌نامه با بازتاب پندنامه‌ها و اندرزهای ایران باستان، اهمیت سخن، اهمیت خرد و تأکید بر اعتدال روبه‌رو می‌شویم.[۲]نام قابوس‌نامه از نام مؤلف که در تواریخ به نام قابوس دوم معروف است، گرفته شده‌است. وی این کتاب را به نام فرزندش گیلان‌شاه در ۴۴ فصل نوشته، به این قصد که اگر وی پس از او حکومت را حفظ کند یا به رتق و فتق کارهای دیگر بپردازد، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد و همچنین به منظور تربیت فرزند، رسوم لشکرکشی، مملکت‌داری، آداب اجتماعی و دانش و فنون متداول را مورد بحث قرار داده‌است. سبک نگارش کتاب نثر مُرسَل یا همان نثر ساده و بی‌پیرایه معمولِ قرن‌های چهارم و پنجم هجری قمری به سبک بلعمی و بیهقی است
این کتاب مکرر به طبع رسیده، از جمله در ایران هفت بار منتشر شده که چاپ پنجم توسط استاد سعید نفیسی به سال ۱۳۱۲ طبع و چاپ ششم به اهتمام دکتر عبدالمجید بدوی در تهران به سال ۱۳۳۵ انتشار یافته و همچنین در انگلستان جزو انتشارات اوقاف گیب به‌اهتمام «روبن لوی» به سال ۱۹۵۱ منتشر شده و نیز چند بار در هند انتشار یافته‌است. نصیحت‌نامه مشهور به قابوس‌نامه تصحیح سعید نفیسی با ویراستاری عزیزالله علیزاده در سال ۱۳۸۵ در تهران منتشر شد. تصحیح قابوس‌نامه به کوشش غلامحسین یوسفی در سال ۱۳۴۵ منتشر شده‌است.[
اگر دهقانی باشی، وقت کارهای دهقانی را شناسنده باش و نیز چیزی را که بکار باید بستن مگذار که از وقت بگذرد، و اگر دو روز پیش از وقت بکاری، به که دو روز پس از وقت؛ و آلت کشت و جفت ساخته و بسیجیده دار و بگوی تا گاوان نیکو خرند و به علف نیکو دارند و همیشه جفتی گاو آسوده جداگانه نگاه دار، تا اگر گاوی را از آن گاوان علت رسد، از کار فرونمانی و وقت کشت از تو درنگذرد؛ و چون وقت کشتن و درودن نباشد، پیوسته از زمین شکافتن غافل مباش و تدبیر کشت سال آینده امسال کن و همیشه کشت در زمینی کن که (خویشتن پوش) بود که هر زمینی که خویشتن را نتواند پوشید، ترا هم نتواند پوشید … زودکار و ستوده کار باش تا هواخواهانت بسیار باشند.[۴]
