یوسف ملقب به بَرنابا (به انگلیسی: Barnabas) که از سبط لاوی و اهل قبرس بود، رسولان او را برنابای واعظ نام نهاده بودند. انجیل برنابا منسوب به اوست.
وی از یهودی‌های شهر اورشلیم بود که به عیسی مسیح ایمان آورد. او مزرعهٔ خود را فروخت و وجه آن را به عیسی مسیح در راه تبلیغ و گسترش آیینش تقدیم کرد.
در کتاب اعمال رسولان، بارها به فعالیت‌های بشارتی برنابا به عنوان رسول اشاره شده‌است و در جمع رسولانِ مسیح به ویژه در کنار پولس رسول، از او یاد می‌شود.
برنابا پسر عموی یوحنا ملقب به مَرقُس، (نویسندهٔ انجیل مرقس، که دومین انجیل از چهار انجیل موجود در کتاب مقدس مسیحیان است) بود، که خانهٔ مادرش، محل گردهمایی مسیحیان بود. او که ظاهری مقتدر داشت و فردی نیکو و پر از روح‌القدس بود، مؤمنان اورشلیم را متقاعد کرد تا پولس را بپذیرند و خود برای خدمت در میان امت‌ها به انطاکیه عازم شد. او در اولین سفر بشارتی پطرس با وی نیز همراه بود و سرانجام در سال ۶۱ میلادی در قبرس کشته شد.
