کتاب اعمال رسولان یا باختصار اعمال، یکی از قسمتهای عهد جدید است که معمولاً پس از چهار انجیل قرار می‌گیرد. هرچند نویسنده آن به‌طور دقیق مشخص نیست ولی معمولاً نویسنده آن را لوقا انجیل نگار می‌دانند. هدف اصلی کتاب آن است که نشان دهد چگونه پیروان نخستین عیسی، تحت هدایت روح‌القدس، بشارت انجیل را از اورشلیم به‌تمام یهودیه و سامره و جهان مدیترانه تا سر حد روم رساندند (۱:۸). این کتاب سرگذشت جنبش مسیحی است که در آغاز در میان قوم یهود پاگرفت و سپس در میان ملل مختلفِ ساکن امپراتوری روم گسترش یافت. باید در نظر داشت که کتاب اعمال رسولان شرح خدمات همه رسولان نیست. در این کتاب، دو چهره برجسته وجود دارد، یکی پِطرُس و دیگری پولُس. بخش نخست کتاب (فصل‌های ۱ تا ۱۲)، بیشتر بر اعمال پِطرُس رسول متمرکز است و بخش دوّم (فصل‌های ۱۳ تا ۲۸)، بر اعمال پولُس. بخش نخست شرح حالِ گسترش مسیحیت در یهودیه و سامره و سایر نقاط ایالت رومی سوریه‌است، و بخش دوّم به شرح گسترش مسیحیت در آسیای صغیر و یونان می‌پردازد. قسمت مهمی از بخش دوّم به بازداشت پولُس و عزیمت او به روم اختصاص دارد. لوقا تمام این داده‌های تاریخی را با نثری بسیار شیوا و واژگانی غنی به‌رشتهٔ تحریر درآورده‌است. فصل‌های پایانی کتاب که به بازداشت و محاکمه و سفر پولُس به روم اختصاص دارد، وقایع را همچون تصاویری زنده در ذهن انسان مجسم می‌سازد. اطلاعات ارائه شده در این کتاب، به درک چهارچوب و زمینهٔ تاریخی نامه‌های پولُس و سایر رسولان کمکی چشمگیر می‌کند. همچنین یکی از نکات برجسته کتاب اعمال، عملکرد روح‌القدس است که در روز پِنتیکاست، یعنی پنجاه روز پس از رستاخیز عیسی، با قدرت بر ایماندارانِ گردآمده در اورشلیم نازل می‌شود. روح‌القدس در تمام وقایع این کتاب، هادی و تقویت‌کننده کلیسا و رهبران جنبش مسیحی است.
- انتشار انجیل در سرزمین فلسطین و مناطق اطراف (فصل‌های ۱ تا ۱۲) الف) در اورشلیم (فصل‌های ۱ تا ۷) ب) در سامره و سایر نقاط ایالت سوریه (۸:۱ تا ۱۲:۲۵) ۲ - انتشار انجیل در قپرس و آسیای صغیر و یونان (۱۳:۱ تا ۲۱:۱۶) الف) سفر اوّل بشارتی (فصل‌های ۱۳ و ۱۴) ب) شورای اورشلیم (۱۵:۱–۳۵) ج) سفر دوّم بشارتی (۱۵:۳۶ تا ۱۸:۲۲) د) سفر سوّم بشارتی (۱۸:۲۲ تا ۲۱:۱۶) ۳ - بازداشت پولُس در اورشلیم، محاکمه او و عزیمتش به روم (۲۱:۱۷ تا ۲۸:۳۱)
-
انجیل‌های چهارگانه
چهار انجیل به چهار کتاب گفته می‌شود که پس از عروج عیسی (به عقیده مسیحیان)، توسط چهار نفر از حواریون او نوشته شده‌اند.
این چهار کتاب دربرگیرنده چهار روایت مختلف از زندگی عیسی مسیح هستند یا به تعبیر مسیحیان، به مانند «چهار تصویر از عیسی مسیح، ولی از زوایای مختلف» اند. از این روست که با وجود داشتن مطالب، مفاهیم و قسمتهای مشابه و مشترک زیاد، دارای تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر هستند.
این چهار انجیل، که در زبان فارسی به شکل جمع «اناجیل» نیز خوانده می‌شوند، عبارت اند از:
- انجیل متی
- انجیل مرقس
- انجیل لوقا
- انجیل یوحنا
کتاب اعمال رسولان
کتاب اعمال رسولان شامل سرگذشت رسولان پس از عروج عیسی به آسمان است. پس از قیام عیسی مسیح از مردگان (زنده شدن دوباره او) و سپس عروج او به آسمان، برای رسولان او (حواریون) و سپس شاگردان مسیح (که بعدها مسیحی نامیده شدند)، اتفاقات زیادی رخ داد. از آن جمله است: پیوستن «متیاس» به جمع حواریون (که پس از خودکشی یهودای اسخریوطی یازده نفره شده بودند)، نازل شدن روح القدس در روز عید پنتیکاست (یکی از اعیاد مسیحیان) بر دوازده نفر حواری عیسی مسیح، شهادت استیفان یکی از شاگردان وفادار مسیح (سنت استفان)، ماجرای ایمان دار شدن پولس قدیس و آغاز مأموریت بشارتی او برای غیر یهودیان و… شرح این حوادث در کتاب اعمال رسولان و به دست «لوقا» (یکی از حواریون مسیح و نویسنده یکی از اناجیل چهارگانه) نگاشته شده‌است.
رساله‌ها (نامه‌ها) ی حواریون مسیح
نوایمانان مسیحی و کلیساهای تازه بنیاد در آغاز گسترش مسیحیت، به خاطر نبودن راهنمایی‌های ایمانی لازم و وجود مخالفان بسیار، دچار مشکلات عمده‌ای می‌شدند. از آن جمله است: مسائل مربوط به مراسم نیایش و چگونگی برگزاری آن، پیدا شدن پیشوایان دروغین، آزار و اذیت و شکنجه و تهدید و حتی قتل ایمان داران توسط متعصبان یهود یا بت‌پرستان و دیگر فرقه‌های مذهبی و گاهی مأموران رومی و از این دست… هدف از نگارش این نامه‌ها هدایت این نوایمانان، یادآوری و تبیین مفاهیم کتاب مقدس و مطلع شدن از رویدادهای مناطق مختلف بود.
این کتاب دربرگیرندهٔ بخش‌های زیر است:
