بیاض سفر

یادداشتهای سفر در زمینه ایرانشناسی، کتابشناسی و نسخه شناسی

هر یک از نوشته ها به علت حدوث تاثری یا بروز تفکری نوشته شده یادگاری از آن اوقات خوشی که آرام  فارغ از جنجال اداره و قیل و قال مدرسه
در دیار های نکته آموز دیگران نکته ها یافته ام ...

صائب دلم ملول شد از تنگنای شهر
پیشانی فراخ بیابانم آرزوست
تا چند در سفینه توان بود پای بند
مانند موج پهنه عمانم آرزوست

در ژاپن به یاد گوشه هایی از فرهنگ مُردگی خودمان افتادم ؛ ما بچه بغل کردن را کسر شان دانستیم و بسیار کوشیدیم که فرنگی بشویم ، ژاپنی کیمونو را از دست نداد ، زمین نشستن را بر میز و صندلی ترجیح داد زنانش بچه را بر پشت می بندند و توانستند قدرت جهانی به دست آورند..

از پرفسور اوزومی (osumi) متخصص نسخ خطی ژاپنی پرسیدم: کتب خطی شما را با چه وسایلی می نوشته اند؟
گفت: با قلم موئی که از موی شغال و خرگوش می ساختند و مرکب سیاه که از دوده و صمغ کاج ساخته می شد هنوز هر دو را می سازند.

کیوت پایتخت قدیم ژاپن است در حُکم اصفهان ایران مجموعه ای از هنر و تاریخ  نزدیک معبد نارا گنجینه سلطنتی قرار دارد پارچه های زربفت ایرانی عصر ساسانی ، این خزانه هجوم یونانی و عرب و ترک به خود ندیده سنت دیرپای پادشاهی ژاپن موجب شده که این گنجینه سالم به یادگار به دوران ما برسد ...

...در دوره‌ی صفویه شاهنامه به علت حماسی بودنش خیلی نوشته می‌شد و نسخی از آن هست. ولی مثنوی در آن دوره شاید دو نسخه هم نوشته نشده است. محیط طوری شده بود که فقط این چیزها را می‌خواست. اما در دوره‌ی قاجار به رشته‌های مختلفی توجه می‌شد. در معماری هم همین‌طور.

بدترین جای ایران را که می‌خواستند نام ببرند، می‌گفتند ابرقو. حالا به ابرقو بروید، می‌بینید که در آن‌‌جا کیفیت هنری چند خانه‌ای که در آن‌جا از دوره‌ی ناصرالدین‌شاه بر جا مانده، با خانه‌های درجه‌‌ی اولی که از همان دوره در اصفهان و یزد هست، برابری می‌کند. هیچ تفاوتی ندارد. خیال می‌کنم عکس‌هایی از دو خانه در ابرقو در کتاب «بیاض سفر» چاپ کرده‌ام که واقعاً شاهکار هنر معماری ناحیه‌‌ی مرکزی ایران است...

ایرج افشار (۱۶ مهر ۱۳۰۴ تهران - ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ تهران) پژوهشگر فرهنگ و تاریخ و ادبیات فارسی، ایران‌شناس، کتاب‌شناس ، نسخه‌پژوه، نویسنده و استاد دانشگاه بود افشار سابقه تدریس در دانشگاه‌‌های داخل و خارج کشور از جمله: دانشگاه برن (سویس)، دانشگاه ساپورو (ژاپن)، و دانشگاه تهران را داشت.

وی پایه‌گذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و معروف به پدر کتاب‌شناسی ایران است.محمود افشار یزدی پدر اوست. ایرج افشار طی قریب به ۶۵ سال کوشش‌های پژوهشی بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله در زمینه‌های کتاب‌شناسی و کتاب‌داری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوع‌های دیگر تألیف و تصنیف و تصحیح کرده است. کتابخانه بزرگ و گرانبهای ایرج افشار در مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی محفوظ است...