مصور
کتاب به فرهنگ و جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان و تاریخ دولتهای اسلامی در عصر شکوفایی تمدن اسلامی و تغییر و تبدیل آنها میپردازد . میگویند حاجت ما در اختراع است واقعا هم همینطور است.بشر هیچ علم و فنی را ایجاد نکرده مگر آنکه بآن نیازمند بوده است.احتیاج بشر به جغرافی ناگهانی نبوده بلکه بتدریج بآن نیازمند شده و مطابق قانون تکامل آن علم پیشرفت کرده است. در آغاز کار مردم برای تجارت و یا تسخیر ممالک به پیدا کردن راه ها و نشانی شهرها محتاج شدند و کم کم اطلاعات مربوطه بازرگانان و فاتحین را جمع آوری کرده آنرا علم جغرافی نامیدند.
فنیقی ها و یونانی ها بواسطه جهانگیری و بازرگانی با جغرافی آشنا شدند ولی مسلمانان به دلایل مختلف قبل از ترجمه کتاب بطلمیوس با علم جغرافی مربوط گشتند . بعلاوه مردم حجاز پیش از اسلام به تجارت اشتغال داشتند و همینکه اسلام ظهور کرد عربها و از آن جمله مردم حجاز بکشورگشائی پرداختند و بیش از هر ملت دیگر با سرعت هر چه تمام تر ممالک وسیعی را گشودند و طبعا تجارت عربها رونق گرفت.بنابراین مسلمانان از نظر جهانگیری و بازرگانی نیز به جغرافی توجه داشتند .
فهرست
جلد اول :
تمدن و اوضاع مردم عرب پیش از اسلام تا ظهور اسلام و کمى قبل از آن، حکومت عرب در دوره جاهلیت، اوضاع کعبه و قریش تا ظهور اسلام، چگونگى دعوت اسلام، انتشار اسلام، فتوحات اسلامى، خلفاى اموى، خلفاى عباسى، خلفاى اندلس، خلفاى فاطمى و غیره.
جلد دوم:
ثروت مملکت اسلامى، ثروت رجال دولتى و خلفاى اسلام، موجبات پیدایش آن ثروتها و از دست رفتن آن، ثروت اهالى شهرها و دهها.
جلد سوم:
علوم و ادبیات عرب و علوم و ادبیات اسلامى، علوم و ادبیات بیگانه، مدرسهها و کتابخانههاى اسلامى.
جلد چهارم:
سیاستهاى دولتهاى اسلامى، وضع حکومت خلفاى راشدین، امویان، عباسیان، امویان اندلس، فاطمیان و سیاست هر یک در تحکیم مبانى فرمانروایى و رفتار آنان با مردم.
جلد پنجم:
نظامات اجتماعى و طبقات مردم و عادات و رسوم اجتماعى و زندگى خانوادگى و تمدن و تجمل و آثار عمران در ممالک و شهرها و دستگاه فرمانروایان اسلامى.
