بانضمام پنج مقاله درباره قبایل کرد از حشمت الله طبیبی
تحفه ناصری کتابی است که تاریخ،جغرافیا،و حاکمان آن از ابتدای حکومت اردلانیها تا 1319 ق.،اوضاع طبیعی و جغرافیایی کردستان و شهرهای مختلف آن،رودها،روستاها، جمعیت و وضع کشاورزی،معادن،عشایر کرد و مذهب کردها،بناها و آثار تاریخی و نیز وضع عمومی شهر سنندج را دربرمیگیرد.
به نظر میرسد فکر اولیه تألیف حدیقه ناصری در راستای طرح بزرگ اعتماد السلطنه برای تدوین تاریخ و جغرافیای کامل ایران صورت گرفته است.محمد حسن اعتماد السلطنه برای عملی کردن این طرح بزرگ پرسشنامهای برای ثبت و ضبط اطلاعات تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی ایالات و ولایات ایران تدوین میکند و از ناصر الدین شاه میخواهد که دستور دهد این پرسشنامهها به حکام ولایات مختلف ایران ارسال گردد تا با نظارت امرای ولایات کلیه اطلاعات تاریخی،جغرافیایی شهرها و قصبهها گردآوری و به مرکز فرستاده شود
امرای ولایات مختلف ایران انجام آن کار را به مورخان محلی و مطلعان بومی محول کردند.احتمالا وظیفه گردآوری اطلاعات تاریخی و جغرافیایی سنندج به میرزا علی اکبر وقایعنگار سپرده شد و او نیز کتابی با عنوان حدیقه ناصری تدوین نمود و به مرکز ارسال کرد.این کتاب به همراه کتابچههای دیگر که هشت جلد را شامل میشود و به تاریخ و جغرافیای ایالات بزرگ و کوچک ایران مربوط است،در واقع مواد اولیه و داده های کتاب بزرگ و البته ناتمام مرآت البلدان اعتماد السلطنه به شمار میرفت.
آخرین کتابی که در تاریخنگاری محلی کردستان در دوره قاجار نوشته شد،تحفه ناصری میرزا شکر الله سنندجی است.میرزا شکر الله سنندجی در سال 1319 ق.در دوره مظفر الدین شاه،تحفه ناصری را به نام ناصر الملک قراگوزلو،حاکم کردستان به رشته تحریر درآورد..