شاعران ، سخنوران و خطاطان زنجان از قرن چهارم تا عصر حاضر - مصور
امیر خسرو دارایی: چهره‌ی درخشان علم و ادب، استادالشعراء، دانشمند فقید، شادروان امیر‌خسرو دارایی متخلص به "خسرو" و مقلب به «برهان السلطنه» فرزند مرحوم خسرو میرزا پسر خلیل الله میرزا پسر عبدالله میرزا «دارا» بنیان گذار مسجد و مدرس دارا (مسجد سلطانی سابق – مسجد جامع یا سید فعلی) یازدهمین فرزند فتحعلیشاه قاجار.
در سوم شعبان ۱۳۱۰ ه.ق - (۱۲۶۸ ه.ش) پنج ماه پس از فوت پدرش از بطن مرحومه رخساره خانم دختر عبدالمجید میرزا دارا در قریه‌ی خیال انگیز بنارود طارم، زنجان قدم به جهان نهاد ایام کودکی را تحت سرپرستی عم بزرگ و دانشمند خود ابراهیم میرزا مقلب به «برهان السلطنه» تحصیلات مقدماتی را در گوهر نزد شادروان ملا محمد تقی طارمی فرا گرفته و بقیه را در شهرستان زنجان به اتمام رسانیده است. وی سالها به علامه زمان و محقق بی‌نظیر مرحوم حاجی میرزا ابو عبدالله ضیایی و تا آخر عمر نیز از مجالست با سایر اهل علم و مطالعه کتاب با همه گرفتاریها که داشته احتراز نورزیده است. این شاعر عالیقدر که از افتخارات ادبی سرزمین زنجان است. خسرو چند سالی از جوانی خود را در کادر جدیدالتاسیس نظام گذارد و مدت دو سال و نیم دوران حکومت سردار مؤید را نایب الحکومه طارم بود و بعد از آن تا جلوس رضا شاه و از بین رفتن اتحاد جنگل با میرزا کوچک خان همکاری نزدیک داشت. سرانجام در شهریور ماه سال 1232 به رحمت ایزدی پیوست و بنا به وصیت خودش در اتاقی که از مادر متولد گشته بود به خاک سپرده شد.
شکرلله باز هم چشمم در دیار خویشتن
گشت روشن از رخ زیبای یار خویشتن
هر کفی از خاک راهش هست فردوس برین
کی دهم ریگی به تهران از دیار خویشتن
شهر تهران کو بود میدان خوبان فرنگ
راضی‌ام با زلف او از زنگبار خویشتن
گر وصال او نصیبم هست روزی می‌رسد
بشکنم با ساغر لعلش خمار خویشتن
ور نباشد سهل باشد با خیال روی او
حظ موسیقی برم از آه زار خویشتن
گر نوزاد شاکرم زو ور بسوزاند رواست
مایلم با میل یار گل‌عذار خویشتن
کار و بار دل چو با آن طره‌ی درهم فتاد
حیرتم آید ز وضع روزگار خویشتن
قول برقی هست خسرو بی‌قرار از زلف یار
دیده تا در بی‌قراری‌ها قرار خویشتن
آثار استاد نیرومند محل رجوع پژوهشگران در شناخت فرهنگ و تاریخ استان زنجان است. تذکره سخنوران و خطاطان زنجان (چاپ 1347)، شرح زندگانی دانشمندان، روات، رجال لشکری و کشوری استان زنجان (چاپ 1385)، مشاهیر (عرفا، حکما، شعرا و هنرمندان) شهرستان تاریخی خدابنده (چاپ 1388)، تاریخ پیدایش تصوف و عرفان و سیر تحول و تطور آن (بخش اوّل)، عرفا و حکمای استان زنجان (بخش دوّم) (چاپ 1364) و حاج میرزا علی اصغرخان مشیرالممالک زنجانی معروف به حاجی وزیر از جمله آثار چاپ شده ایشان است.
