مهمترین تألیف مرحوم «ناظم الاطباء» که تا پایان زندگی خویش یعنی سه ساعت مانده به غروب روز دوشنبه ۲۶ ذیقعده ۱۳۴۲ قمری برابر با ۹ خرداد ماه ۱۳۰۳ خورشیدی که در تهران پس از چند روز بستری بودن به سن ۷۹ سالگی به بیماری اسهال خونی (ذوسنطاریا) درگذشت، همواره حواس وی مشغول آن بود، همین کتاب حاضر میباشد که وی بیش از بیست و پنج سال از زندگی خود را صرف نوشتن آن کرد. او در نوشتن این کتاب پشتکار و ابرام و حوصله فوقالعاده بروز داد و مدت بیست و پنج سال تمام همین که از وظایف پزشکی خود فارغ میشد، به کتابخانه خود میرفت و دنباله کار را میگرفت. برای اینکه نمونهای از شور و دلبستگی وی نسبت به این کار روشن شود کافیست تا بیاد آوریم که او برای مراجعه به مراجع انگلیسی ناگزیر در سن ۵۵ سالگی به آموختن این زبان پرداخت و نیز وقتی از بس در پی این کار روز و شب نشسته و حرکت را برخود حرام کرده بود، در رانهای وی حالت قانقاریایی آشکار شد که چندی به معالجه آن میپرداخت. نسخه اصل کتاب شامل چهار مجلد بزرگ به قطع رحلی است، و به جز ۱۸۳ صحیفه آن را که کاتب (خوشنویس) نوشته، بازمانده آن به خط مؤلف است و در ۳۳۱۷ صحیفه نوشته شدهاست. این نسخه شامل ۹۹٬۵۵۲ واژهٔ تازی و ۵۸٬۸۷۹ لغت فارسی[نیازمند منبع] است. یعنی روی هم رفته ۱۵۸٬۴۳۱ واژه دارد. این فرهنگ افزون بر دربرگرفتن بیشتر واژگان بهکار رفته در فارسی، برای بسیاری از واژگان خلاصهای از علوم به ترتیب دائرةالمعارف آورده شده و بسیاری از نامهای تاریخی و جغرافیایی ایران و اسلام و کشورهای دیگر را نیز دربردارد. منابع کتاب ناظمالاطبا برای تألیف فرهنگ خود از چندین واژهنامهٔ فارسی مانند برهان جامع، برهان قاطع، فرهنگ انجمن آرای ناصری، فرهنگ رشیدی و فرهنگ سروری استفاده کردهاست. برای واژههای عربی، او از بسیاری از لغتنامههای عربی از جمله قاموس، شرح قاموس، صحاح اللغة، مجمع البحرین، منتهی الارب و غیاثاللغات بهره جسته است. تعدادی از فرهنگهای فارسی به انگلیسیای که ناظمالاطبا به آنها رجوع کرده نیز از این قرارند: ریچاردسن، وولاستن، جانسون و استاینگس.