مطالب این کتاب تحت عنوان مشعرها و منهج ها ایراد شده است. در این کتاب مطالب گوناگون فلسفی از بحث هستی تا دادار بی انباز گیتی مورد پژوهش قرار می گیرد و آن گاه سخن از تکمیل جان ها به میان می آید و جان توانا را که به خرد بارور گردیده به جهان فرشتگان رهنمون می کند.
اینک به برخی از بحث های کتاب می پردازیم و نمونه ای به اختصار می آوریم:
وجود، اثر جاعل، نخستین خالق، نخستین مجعول، مبدا موجودات، یگانگی پروردگار، تعقل واجب، اتحاد عاقل و معقول، صفات پروردگار، سخن پروردگار،نامه پروردگار، صنع و ابداع، حدوث عالم و تکمیل نفوس.
ملاصدرا در آغاز می گوید که رساله را بر یک فاتحت و دو موقف نهادم اما پس از ذکر فاتحت دو موقف موعود را گویا از یاد برده است، زیرا در نسخه های موجود اثری از آن نیست. مشعر سوم در عینیت وجود از خارج است و بر این سخن هشت گواه آورده و مشعر جهارم در دفع گمان هاست که بر عینیت وجود کرده اند. پس از بیان عینیت، اشکال ها که پیروان اصالت ماهیت بر اصالت وجود کرده اند به صورت سوال و جواب درآورده و به همه آنها پاسخ داده است. مشعر هفتم درباره اینکه اثر جعل در وجود است تا در ماهیت سخن میگوید و بر این سخن هشت گواه می آورد. مشعر هفتم به دو مشعر قسمت شده و مشعر دوم به منهج ها درآمده و هر منهجی هم بر مشعرها ترتیب یافته است. مشعر سوم از منهج سوم درباره حدوث و قدم عالم است. این بحث به اثبات حرکت جوهریه پایان می یابد.
پس از مشعرها و منهج ها سخن از ره پروردگار جهان می گوید و از آیات و اخبار و احادیث مدد می جوید و صانع نخستین و پروردگار گیتی را به کمال بی پایان توصیف می نماید و کتاب را به بحث تلطیف اجسام و تکمیل نفوس به پایان می رساند
