هجا یا بخش یا سیلاب یک یکای سازمان‌دهنده برای رشته صداهای گفتاری است. هجا (بخش) از یک هسته (بیشتر اوقات واکه) همراه با لبه‌های آغازین و پایانی (معمولاً همخوان‌ها) تشکیل می‌شود.
هجاها معمولاً به‌عنوان واجگان «سازندهٔ قطعات» حروف شناخته می‌شوند. آن‌ها می‌توانند ریتم یک زبان، قواعد شعری، الگوهای تأکید و... آن‌را تغییر دهند.
نحو نوشتار هجایی هزاران سال قبل از اولین حروف آغاز شد. قدیمی‌ترین سند هجاها بر روی لوحه‌هایی نوشته شده که مربوط به تقریباً ۲۸۰۰ سال ق. م است که در شهر سومری اور به‌دست آمده. این جهش از پیکتوگرام‌ها به سیلاب ها به عنوان «بزرگترین پیشرفت در تاریخ نوشتار» شناخته می‌شود.
یک کلمه که از یک هجای واحد تشکیل شده‌است (مانند فارس یا پارس)، یک تک‌هجا خوانده می‌شود (مثل کلمه‌ای که یک بخشی است)؛ درحالی‌که کلمه‌ای که از دو هجا تشکیل شده‌است (مانند گربه) دوهجایی خوانده می‌شود (شبیه کلمهٔ دوبخشی). کلمه‌ای که از سه هجا تشکیل شده باشد (مانند کلمهٔ نوشتار) سه هجایی خوانده می‌شود (شبیه کلمهٔ سه بخشی). کلمه‌ای را که بیش از سه هجا داشته باشد چندهجایی می‌خوانند (مانند نمایشگاه). همچنین، این اصطلاح معمولاً برای تشریح کلماتی که بیش از دو هجا دارند به‌کار می‌رود.کلمات یک هجایی (یک بخشی) معنادار حداکثر از چهار صدا تشکیل شده‌اند که حتماً دو همخوان آن‌ها امتدادپذیر است.
چه پیرامون عروض در شعر فارسی، در عصر ما آثار متعددی از سوی پژوهشگران و مدرسان این فن تالیف شده است، اما در باب عروض در شعر ترکی ربایجانی جز دو تن، مرحومان اکرم جعفر در باکو و صمد ظهوری در تبریز، کسی تحقیقی جدید بیرون نداده است. ما، در این کتاب کوشیدیم ضمن معرفی ر دو اثر فوق، به تدوین علمی عروض ترکی بپردازیم. اب ما شامل یک پیشگفتار و دو بخش عمده است. در پیشگفتار ضمن دادن تاریخچه ای از عروض و یاد از عروض پژوهان صاحب نظریه، اوزان هجایی شعر کی را به کوتاهی معرفی کردیم و سپس مقدمات این فن را از تفعله ها، زحافات و ارکان عروضی شرح دادیم. سپس در دو بخش دیگر کتاب، بحور متفق االرکان )7 بحر( و مختلف االرکان )12 بحر( و زحافات آن ها را با امثله و شواهد کافی معرفی کردیم. در دادن مثال از کتب دواوین شعر، از دیوان های بایرک قوشچو اوغلو، نسیمی، فضولی، ظفر، صائب تبریزی، سید عظیم، واقف، هیده جی، صراف و شهریار استفاده دیم و ارجاع به متن را با نشانه ی اختصاری آوردیم. مثال نوشتیم: »1 -2 فضولی«. به این معنا که در منبعی که نشانه ی اختصاری آن »فضولی« است، ال از شعر دوم از بخش یک آورده شده است. و یا نوشتیم: »اعتنا – حسین دوزگون«. یعنی در منبعی که نام آن »حسین دوزگون« است، مثال را از شعری با عنوان »اعتنا« آورده ایم. نشانه های اختصاری منابع را بالفاصله پس از این مقدمه خواهیم آورد. چه موضوع کتاب ما عروض در شعر ترکی است، اما در جاهای مختلف الزم دانستیم از عروض در شعر عربی و شعر فارسی نیز صحبت کنیم و اگر ابیاتی دواوین عربی یا فارسی ذکر کردیم، در پاورقی به منبع مورد نظر ارجاع دادیم.
