ادارهٔ دوم ستاد بزرگ‌ارتشتاران اداره‌ای جاسوسی، اطلاعاتی و ضداطلاعاتی بود که در دوران پهلوی به وجود آمد. در آغاز این اداره «رکن دوم ارکان حرب کل قشون» و سپس‌تر «رکن دوم ستاد ارتش» نامیده می‌شد. این ادارهٔ اطلاعاتی توسط افسران نخبه‌ای که پیش از جنگ جهانی دوم در فرانسه آموزش می‌دیدند، در دورهٔ رضا شاه پهلوی ایجاد شد.[۲] این سازمان بعدها خدماتی نیز از سوی سرویس‌های مخفی بریتانیا دریافت می‌کرد.
اساس کار ادارهٔ دوم ستاد بزرگ‌ارتشتاران، کسب اطلاعات نظامی از خارج کشور بود. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در رکن ۲ ارتش، تغییراتی روی داد و بار دیگر وظیفه اطلاعات و امنیت داخلی نیز برعهده آن نهاده شد تا با همکاری فرمانداری نظامی، مخالفان سیاسی حکومت را تحت تعقیب قرار دهد.[۳]
این اداره، امروزه «معاونت اطلاعات ارتش جمهوری اسلامی ایران» نامیده می‌شود.[۴]
رئیسان
رئیس رکن دوی ستاد ارتش شاهنشاهی ایران
سرتیپ عبدالرضا افخم ابراهیمی (اسفند ۱۳۱۰[۵]–؟)
سرتیپ محسن دیبا (۱۳۱۳[۶]–؟)
سرتیپ عباسقلی اسفندیاری[۷]
سرتیپ علی ریاضی (پیرامون ۱۳۲۰)
سرتیپ حسن ارفع (۱۳۲۱)
سرتیپ حبیب‌الله دیهیمی
سرهنگ بیژن گیلانشاه (۱۳۲۶–؟)[۸]
سرتیپ حسن اخوی
سرتیپ حسین سیاسی
سرتیپ حسن پاکروان (۱۳۳۲–؟)
سرهنگ مصطفی امجدی
سرلشکر محمدولی قرنی (مهر ۱۳۳۲–۱۳۳۵)[۹]
رئیس اداره دوم ستاد بزرگ‌ارتشتاران
سرلشکر حاج‌علی کیا (۱۳۳۵–؟)
سپهبد عزیزالله کمال (۲۶ اسفند ۱۳۳۹–؟)
سپهبد عزیزالله پالیزبان
سپهبد ناصر مقدم (۳۰ فروردین ۱۳۵۲–۱۳۵۷)
سپهبد ناصرقلی برومند جزی
سرلشکر پرویز امینی افشار (۱۳۵۷–۱۳۵۷)
رئیس اداره دوم ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران
سرهنگ هدایت‌الله حاتمی (۵ اسفند ۱۳۵۷–تیر ۱۳۵۹)[۱۰][۱۱]
سرهنگ محمدمهدی کتیبه (تیر ۱۳۵۹–۱۳۶۵)[۱۲]
سرهنگ شاهوردیان
…
سرتیپ محمدحسن نامی
معاون اطلاعات ارتش جمهوری اسلامی ایران
سرتیپ امیر حاتمی (۱۳۷۷–۱۳۸۴)[۱۳]
…
سرتیپ سید حمیدرضا طباطبایی
سرتیپ عباس جعفری‌نیا
