«کلثوم ننه» یا عقائد النساء، قدیمیترین کتابی است که درباره اخلاق و آداب و رسوم زنان عامی ایران نوشته شده است.
این کتاب، در دوره صفویه و به زبان فارسی نوشته شده است و منسوب به محمد بن حسین خوانساری، معروف به آقا جمال خوانساری یا آقا جمال اصفهانی است که در خوانسار زاده شد و در اصفهان زیست و همان جا درگذشت و در تخته فولاد به خاک سپرده شد. تاریخ وفات او را ۱۱۲۵ ق، گفتهاند.
این کتاب، با زبان طنز، به نقد آداب و رسوم خرافی که در میان توده مردم، به نام دین رواج داشته، پرداخته است.
برخی از مطالب رساله، عقاید و رسومی هستند که مردم هم زمان نویسنده رساله؛ یعنی مردم زمان پادشاهی صفویان به آنها باور داشتهاند و آنها را در زندگی خود به کار میبردهاند و امروز هم که نزدیک به سی صد سال از آن زمان میگذرد، هنوز برخی از زنان سنتی ایران به پارهای از آنها پای بندند و آنها را همان گونه که پیشینیان به کار میبستهاند، به کار میبرند و پارهای از مطالب آن، امروزه اغراق آمیز به نظر میآید، زیرا بیشتر عادات و خرافاتی که از آنها یاد شده، امروزه منسوخ گردیده و از بین رفته است و حتی پیرزنها هم آنها را با دیده تمسخر مینگرند.
عقایدالنساء یا کلثوم ننه قدیم ترین کتابی است که درباره اخلاق وآداب و رسوم زنان عامی ایران نوشته شده،این کتاب در دوره صفویه و به زبان فارسی نوشته شده است و منسوب به محمدبن حسین خوانساری معروف به آقا جمال خوانساری یا آقاجمال اصفهانی است که در خوانسار زاده شد، در اصفهان زیست و همانجا درگذشت و در تخته فولاد به خاک سپرده شد. تاریخ وفات او را ۱۱۲۵ قمری گفتهاند. او هم دوره علامه مجلسی و علامه میرزا شیروانی بوده است. آقاجمال از خانواده مذهبی و از بزرگان دین و فقیهان نامدار زمان خویش بود. او نزد پدر و خال خود محقق سبزواری، صاحب ذخیره، که هر دو از بزرگان علما و فقهای زمان بودند فقه و اصول و حکمت و دیگر دانشها را آموخت و یکی از محققان، علما و فقهای نامی و بزرگ زمان شد، چنانکه مرجع گروهی از علمای هم زمان خود گردید.
در ابتدای این کتاب آمده است که : بدان که افضل علمای زنان پنج نفرند: اول بیبی شاه زینب، دوم کلثوم ننه، سوم خالهجانآقا، چهارم باجی یاسمن، پنجم دده بزمآرا؛ و آنچه از اقوال آنها به دست بیاید، نهایت وثوق دارد و محل اعتماد است، و به غیر از این پنج نفر، بسیاری نیز هستند که ذکر آنها موجب طول کلام میشود. بدان که هر زنی که سنی داشته باشد و پیری و خُرافت او را دریافته باشد، دیگران به افعال او وثوق تمام دارند و هر زنی که خلاف فرموده ایشان کند، آثم و گناهکار