اين كتاب حاوي شرح و معرفي كتيبههاي يادماني فارس در بناهاي سده هاي هفتم تا دهم است.
بسياري از بناهای سدههاي هفتم تا دهم فارس از ميان رفته و تنها نامي از آنها باقي است. تاريخنويسان برخي را توصيف كرده و از باني و ويژگي اين بناها و كتيبههاي آنها سخن گفتهاند. اين كتيبهها در فصل نخست پژوهش حاضر، بررسي و معرفي شده است.
كتاب «كتيبههاي يادماني فارس»براساس بناها ترتيب يافته و قدمت هر كتيبه، ملاك تقدم بناها و كتيبههايشان در کتاببوده است.
شناسنامه كتيبهها با هشت نشانه مشخص شده و پيش از آنشرح مختصر و گاه مفصلي درباره ويژگيهاي هر بنا آمده. توضيح مختصري درباره كتيبهها نيز به آخر گفتار مربوط به هر بنا ضميمه شده است.
«كتيبه» در لغت به معني دسته و گروه سواران است و در اصطلاح به آنچه بر در و ديوار بناها و مقابر نوشته يا نقش كنند، كتيبه میگویند. كتيبهها را بر انواع سنگ، آجر، گچ، چوب و فلز نگاشته و به انواع قلمها آزمودهاند.
سرزمین فارس، واقع در جنوب شرقی فلات ایران، هم در دورۀ باستانی ایران و هم در دورۀ اسلامی اهمیت و مرکزیت خود را به عنوان یکی از ایالات مهم حفظ کرد. توجه شاهان و حاکمان محلی منطقه به ساختوساز و استقرار مدنیت و فرهنگ در آن سبب گردیده است که ما امروزه شاهد تعداد زیادی از آثار و ابنیۀ تاریخی در استان فارس باشیم. ساخت بناهای متعدد به ویژه مساجد، مقابر، سایر ابنیۀ مذهبی و عقیدتی همچون رباطها، خانقاهها و کاروانسراها در دورۀ اسلامی رواج بیشتری یافت. معماری اسلامی در تزیین بناها از هنرهای بسیاری یاری میجوید. خط یکی از انواع هنرهایی است که در زیبایی آثار و بناهای تاریخی دورۀ اسلامی ایران نقشی به سزا دارد. از این هنر در کتیبههای منقوش بر سقف و دیوار بسیار استفاده شده است. علاوه بر آیات قرآنی و اشعار شاعران که به تحریر درآمده، آنچه در کتیبهها حائز اهمیت است اطلاعاتی است که آنها درخصوص زمان احداث بنا، افراد دستاندرکار در ساخت آن، چگونگی و نحوۀ مصرف آن و.... به دست میدهند. از این رو کتیبهها را میتوان شناسنامۀ هر بنای تاریخی دانست. «کتیبههای یادمانی فارس» مجموعهای است از کتیبههای منقوش در بناهای تاریخی استان فارس از قرن هفتم تا دهم هجری که دورۀ حاکمان محلی و اتابکان مختلف فارس را شامل میشود. کتیبهها بر اساس سلسلهها از هم تفکیک شدهاند. گردآورنده مجموعه تصاویری از کتیبهها و بناهای مذکور را ضمیمۀ اثر خویش ساخته است.